Japońskie parzenie herbaty to uroczysty ceremoniał o nazwie cha-no-yu. Chociaż herbata wywodzi się z Chin, to właśnie mieszkańcy kraju kwitnącej wiśni zamienili prostą z pozoru czynność parzenia aromatycznych liści w prawdziwy rytuał. Jak przebiega zatem ceremonia picia herbaty w Japonii?
Japońskie parzenie herbaty - jak tradycyjnie podawano herbatę w Japonii?
Początki ceremoniału chanoyu datuje się na VII-VIII wiek naszej ery. Tradycyjnie, przed podaniem herbaty Japończycy udawali się na krótki spacer po ogrodzie. Symbolizował on bowiem drogę oczyszczenia, koił nerwy, uwalniał od zmartwień i trosk. Dopiero z oczyszczonym umysłem Japończycy udawali się do miejsca spożycia naparu, czyli do specjalnego budynku o nazwie sukiya. Tam wszystkie akcesoria potrzebne do przygotowania herbaty były starannie wycierane kawałkiem jedwabiu, aby przygotować je do parzenia i kosztowania napoju. Japońskie parzenie herbaty rozpoczynało nabranie suszu za pomocą bambusowej łyżeczki, którą to następnie przesypywano liście do miski. W kolejnym kroku gospodarz bambusową chochlą zalewał susz gorącą wodą. Napar mieszał pędzelkiem z bambusa, co skutkowało powstawaniem delikatnej pianki. Tak przygotowana herbata podawana była pierwszemu z gości. Osoba jako pierwsza kosztująca napar musiała obrócić miseczkę dwa razy zgodnie z ruchem wskazówek zegara, a następnie wypić napój. Później prawym kciukiem należało wytrzeć krawędź miseczki, ponownie obrócić ją dwukrotnie - tym razem w przeciwnym kierunku - i oddać gospodarzowi. Wtedy ten oczyszczał miseczkę i rozpoczynał rytuał od początku, przygotowując napar dla kolejnego gościa. Cała ceremonia przebiegała w całkowitej ciszy, co pozwalało odprężyć się i skupić myśli.
Japońskie parzenie herbaty dzisiaj - jak odtworzyć ceremoniał podawania herbaty po japońsku?
Współcześnie, japońskie parzenie herbaty dotyczy najczęściej matchy, czyli zielonego proszku o licznych prozdrowotnych właściwościach. Rytuał nadal jest jednak sztuką, w której chodzi nie tyle o picie naparu, ale o doświadczenie parzenia i degustacji wszystkimi zmysłami. Nie bez powodu ceremonia parzenia herbaty zaliczona została to sztuk japońskich - jej oryginalna nazwa to chado. Aby odtworzyć rytuał parzenia herbaty po japońsku, należy pamiętać przede wszystkim o konieczności wyciszenia się i skupienia. Ceremonia japońskiego parzenia herbaty przebiega w następujących krokach:
1. Zapraszamy gości na rytuał, najlepiej kilka tygodni wcześniej, tradycyjnie, czyli za pośrednictwem papierowych zaproszeń.
2. Urządzamy salę, w której odbędzie się ceremonia, w sposób minimalistyczny. Warto wykorzystać do tego świeże kompozycje kwiatowe.
3. Przyjmujemy gości - powinni wejść do sali boso lub w kapciach. W dalszej kolejności następuje rytuał oczyszczenia, czyli chodzenie po ziemi pokrytej rosą i mycie rąk wodą z kamiennej miski.
4. Prezentujemy zebranym narzędzia do japońskiego parzenia herbaty, czyli: małą miskę, bambusowe mieszadło, łyżeczkę do herbaty, kawałek jedwabnej tkaniny, termos z gorącą wodą.
5. Parzymy herbatę, ugniatając susz w wodzie aż do uzyskania pianki i podajemy gościom, zaczynając od gościa honorowego.
6. Każda osoba upija jeden łyk napoju, czyści brzeg miseczki i podaje ją dalej.
7. Czyścimy narzędzia wykorzystane do rytuału.
8. Żegnamy gości.
Co ciekawe, nietaktem jest zignorowanie przez gości estetyki dekoracji sali i niewysłanie gospodarzowi tradycyjnej kartki z podziękowaniami za zaproszenie na ceremonię, dlatego jeśli to my zostaliśmy zaproszeni na taki rytuał, powinniśmy pamiętać o pochwałach i podziękowaniach dla gospodarza.
